Büyüyen pazarda otomobil ihracatı geriledi
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2024 yılının ilk çeyreğine ait üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı. OSD Başkanı Cengiz Eroldu ilk çeyreğe ilişkin açıklamalarda bulundu.
2024 yılı ocak-mart ayında toplam otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3 artışla 377 bin 70 adede yükseldi. Otomobil üretimi yüzde 7’lik artışla 238 bin 274 adet olarak gerçekleşti. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 390 bin 925 adedi buldu. Yılın ilk çeyreğinde ticari araç üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 5 azalırken, ağır ticari araç grubunda üretim yüzde 1 arttı. Bu dönemde, otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 77 olarak gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) yüzde 77, kamyon grubunda yüzde 78, otobüs-midibüs grubunda yüzde 64 ve traktörde yüzde 74 seviyesinde gerçekleşti.
Otomobil ihracatında gerileme
Yılın ilk çeyreğinde otomotiv ihracatı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre adet bazında yüzde 1 artarak 256 bin 511 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde otomobil ihracatında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2 gerileme görülürken, ticari araç ihracatı yüzde 5 oranında arttı. Traktör ihracatı ise 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 13 geriledi ve 4 bin 562 adet olarak gerçekleşti. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2024’ün ilk çeyreğinde yüzde 14 ile sektörel ihracat sıralamasında zirvedeki yerini korudu. Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine göre, ilk üç ayda toplam otomotiv ihracatı, 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 5 artarak 9,2 milyar dolar oldu. Euro bazında ise yüzde 3 artarak 8,5 milyar euro olarak gerçekleşti. Otomobil ihracatı yüzde 4 azalarak 2,5 milyar dolar seviyesinde euro bazında otomobil ihracatı ise yüzde 5 azalarak 2,3 milyar euro seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde, dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 6 oranında artarken, tedarik sanayi ihracatı ise yüzde 3 oranında arttı.
Toplam pazar büyüdü
2024’ün ocak-mart aylarında toplam pazar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24 artarak 307 bin 461 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil pazarı da yüzde 33’lük artışla 233 bin 389 adede ulaştı. Ticari araç pazarına bakıldığında ise yılın ilk üç ayında, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla toplam ticari araç pazarında yüzde 2, hafif ticari araç pazarında ise yüzde 3 büyüme yaşanırken ağır ticari araç pazarında yüzde 1’lik düşüş gerçekleşti. 2024’ün ocak-mart ayında, geçen yılın aynı dönemine göre otomobil satışlarındaki ve hafif ticari araç pazarındaki yerli araç payı yüzde 33 olarak gerçekleşti.
İlk çeyrek verilerini değerlendiren OSD Başkanı Cengiz Eroldu, ihracatta sevindiren noktanın daha değerli araçların ihracatı ile parasal değerde büyüme sağlanmasına dikkat çekti. Pazardaki yerli payının azalmasıyla ilgili Cengiz Eroldu, “2023 yılının özellikle ilk 6 ayında ÖTV’de farklı baremler vardı ve bu yerli üreticilerin lehine bir ortam yaratıyordu. Şimdi herkesin yüzde 80’e gelmiş olması geçen senenin ikinci yarısından itibaren yerli payında da bir düşüşe sebep oldu. Geçen sene yüzde 41 olan iç pazardaki yerli payımız, bu sene yüzde 33 seviyelerinde. Özellikle hafif ticari araçlarda ciddi bir gerileme olduğunu görüyoruz. Burada tabii ÖTV dışında yerli üreticilerin arzlarındaki azalma da etkili oldu” açıklamasında bulundu. 2024 yılı ilk çeyreğinde kapasite kullanım oranındaki artıştan memnun olduklarını belirten Cengiz Eroldu, “Geçen sene aynı dönemde yüzde 74 olan otomotiv sanayindeki kapasite kullanım oranı bu sene yüzde 77’ye ulaştı. Kamyon ve traktörde bir miktar kapasite kullanımında azalma söz konusuyken özellikle otobüs, minibüs ve hafif araçlarda kapasite kullanımının iyileştiğini görüyoruz” dedi.
Dış ticaret açığının sebebi, Çin’den otomobil ithalatı
Geçtiğimiz yılı ilk defa yüksek ihracat rakamlarına rağmen otomotiv sanayinin ekside kapattığını hatırlatan Cengiz Eroldu, “Asıl bu eksiği veren en büyük konu otomobil yani bizim 8703 gümrük tarife istatistik pozisyonundan yapılan ithalatlar. Şimdi ona baktığımız zaman geçen seneyi 6.6 milyar dolar gibi bir eksiyle kapattık. Bunun tabii en önemli sebebi de aslında Çin’den yapılan ithalat. Şu anda da ilk 2 ayda otomobil sınıfına baktığımız zaman 558 milyon dolarlık bir dış ticaret eksiği bulunuyor. Bu da tabii Türkiye’nin bu kadar fazla otomobil ithal edici bir ülke durumuna gelmesi ile sürdürebilirlik açısından bir sorun olarak karşımıza çıkıyor” sözleriyle Çin’den otomobil ithalatının dış ticaret açığına sebep olduğunu vurguladı.
“Elektrikli araçlar zaman alacak”
Elektrifikasyon süreciyle ilgili genel değerlendirmede bulunan Cengiz Eroldu, “Almanya’da teşviklerin kaldırılmasıyla beraber yüzde 18 olan elektrikli payının yüzde 11’e geri gittiğini ve diğer ülkelerin de yani aslında Avrupa ortalamasında ilk 2 ayda 14.6’dan 11.5’lara gittiğini ve büyüme yerine bir paralel seyir izlediğini görüyoruz. Türkiye’de de teşviklerin devam etmesine rağmen 7.5 olan elektrikli penetrasyonunun ilk 2 ayda 7.1 seviyesine geldiğini görüyoruz. Yani burada büyümeden çok ya 2023 rakamlarının devam etmesi ya da aşağıya doğru seyrini önümüzdeki aylarda daha net göreceğiz. Yani aslında bu tablonun bize söylediği, tam elektrikli araçların tüketicinin hayatına girmesinin biraz daha uzun zaman alacağını gösteriyor” dedi.
“ÖTV düşürülürse yatırımlar artabilir”
Türkiye’ye yatırımlar konusunda Cengiz Eroldu, “Neden Türkiye’ye 20 küsur seneden beri yeni yatırım gelmiyor? Teşviklerimiz var ama Türkiye pazarın 1 milyon değil 2 milyon olsa iş değişir o zaman. Yani bence asıl konu orda. Onun için aslında ÖTV’nin göreceli olarak indirilmesi lazım. Bugün bakarsanız tüm dünyada bizim rekabet ettiğimiz batılı ülkelerde böyle bir vergi sistemi yok sonuçta. Çoğu ülkede yalnızca KDV var. Bu tabi bir kerede olmayacak ama belli bir plan çerçevesinde pazarın büyütülmesiyle burada yabancı yeni sermaye Türkiye’ye gelecektir” açıklamasında bulundu.
